बिसिजी खोप

परिचय

बि.सि.जी. खोपले बच्चाहरूलाई क्षयरोग विरुद्ध सुरक्षा प्रदान गर्दछ । वि.सि.जी. को पूरा अर्थ व्यासिलस

क्यालमेट ग्यूरिन (Bacillus Calmette–Guérin)हो । व्यासिलसले ब्याक्टेरीयाको आकार बुझाउँछ भने

क्यालमेट र ग्यूरिनले यो खोप पत्ता लगाउने व्यक्तिहरूको नाम बताउँछ ।

बनाबट

यो खोप कमजोर पारिएको जिवित जिवाणु -Live Attenuated_वाट बनाइएको हुन्छ । बि.सि.जि.

खोप सुख्खा धूलो (फ्रिज ड्राइड पाउडर) रूपमा उपलब्ध हुन्छ । यो २० मात्राको भाइलमा उपलब्ध

हुन्छ ।

भण्डारण

बिसिजी भ्याक्सिनलाई जिल्ला भन्दा माथि (—) तापक्रममा राख्न सकिने भए तापनि जिल्ला र त्यसभन्दा

तल्लो तहमा +२० देखि +८० सेल्सियस बीचको तापक्रममा भण्डारण गर्नुपर्दछ ।

मात्रा र खोप दिने उमेर

यो ०.०५ मि.ली. बच्चा जन्मनेवित्तिकै देखि एकबर्षको उमेरभित्र एक पटक दिइन्छ ।

खोप तयार गर्ने बिधि

बिसिजी खोप पाउडरको रुपमा हुने भएकोले यसलाई प्रयोग गर्नु अघि यसको घोलकसँग घोलेर तयार

पार्नु पर्दछ । बि.सि.जी. खोपलाई घोल्दा बि.सि.जी.कै घोलकसँग मात्र घोल्नुपर्दछ । घोलक १ मि.ली.मा

हुन्छ । यसलाई पुरै तानी बिसिजी खोपसँग घोल्नुपर्दछ । यो खोप अन्य खोपको घोलक वा डिष्टिल्ड

वाटरसँग घोल्नुहुँदैन । यसको घोलक घोल्नु अगाडि भ्याक्सिन र घोलकको तापक्रम समान हुनुपर्छ ।

खोप दिने स्थान

दायाँ पाखुराको माथिल्लो बाहिरी भाग

खोप दिने तरीका

यो खोप छालामा दिइन्छ । खोप दिनु अगाडि शिशुलाई सही आसनमा राखी सूईलाई १५० कोणमा राखी

छालामा दिनुपर्दछ ।

याद गर्नुहोस् !

घोलेको ६ घण्टा पश्चात् बिसिजी खोप प्रयोग गर्नु हुँदैन । घोलेको ६ घण्टा

नभएपनि खोप सेसन सकिने बित्तिकै घोलेको खोप फ्याँकिदिनुपर्दछ । घोलेको खोप

अर्को सेसनमा कदापि प्रयोग गर्नु हुँदैन ।

खोप दिन नहुने अवस्था

1. एच.आई.भी संक्रमित शिशुहरु

2. सिकिस्त विरामी (तर निको भइसकेपछि दिनुपर्दछ),

3. कडा कुपोषण (तर पोषणको अवस्थामा सुधार आइसकेपछि दिन सकिन्छ)

खोपको प्रतिक्रिया

बि Þसि Þजी Þ खोप दिएको ठाउँमा दुख्ने, सुन्निने, रातो हुने र पाक्ने हुन्छ । जुन पछि आँफै ठीक भएर

जान्छ । तर ग्रन्थी पाक्ने र बिसिजी खोपको कारणले हाड तथा अन्य अंगमा रोग लाग्ने समस्या विरलै

मात्र देखिन्छ ।

आमा/अभिभावकलाई सुझाब

1. खोप दिएको स्थानमा माड्नुहुँदैन साथै अन्य कुनैपनि चीज जस्तै तेल साबुन आदि पार्नुहुँदैन ।

2. बि.सि.जी. सुई दिएको स्थानमा धेरैजसो बच्चाहरूमा प्रतिक्रिया स्वरुप पाक्न जान्छ ।

3. साधारणतया बि.सि.जी. खोप दिएको स्थानमा सानो डल्लो (फोका जस्तो देखापर्दछ ।

4. सूई लगाएको स्थानमा छाला पाक्छ र यो २ हप्तासम्म रहनसक्छ । यो सामान्य अवस्था भएकोले

    आत्तिनुपर्दैन र आँफै हराएर जान्छ ।

5. खोप पश्चात् छाला पाक्नु भनेको रोगसँग लड्ने शक्ति प्राप्त गरेको चिन्ह हो ।
  श्रोत : “खोप सेवा प्रदान गर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरुको लागि तालिम तथा कार्य सञ्चालन पुस्तिका २०७०”