जे.ई. खोप

परिचय

जापानीज इन्सेफ्लाइटिस् रोगका विरुद्ध खासगरी दुई किसिमका खोपहरु उपलब्ध छन् जसमा जीवित

तर कमजोर पारिएका (Live attenuated Vaccine)र मृत भाइरस (Inactivated Vaccine)भ्याक्सिनहरु पर्दछन् । हाल राष्ट्रिय खोप कार्यक्रम अन्तर्गत नियमित खोप कार्यक्रममा दिईने खोप धूलो पाउडरको रूपमा

(फ्रिजड्राइड पाउडर) उपलब्ध हुन्छ । यो खोप जापानिज इन्सेफलाइटिस् रोगको जोखिम भएका

जिल्लाहरुमा मात्र दिईन्छ ।

बनावट

यो खोप जिवित तर कमजोर पारिएको भाइरस -Live Attenuated Virus_बाट बनाइएको हुन्छ ।

नेपालमा हाल उपलब्ध गराइएको खोप SA-14-14-2 हो ।जे.ई. खोप सुख्खा धूलो (फ्रिज ड्राइड पाउडर)

रूपमा उपलब्ध हुन्छ । यो ५ मात्राको भाइलमा उपलब्ध हुन्छ ।

भण्डारण

जे.ई. खोप तातोसँग सम्बेदनशील भएकोले यसलाई घाम तथा प्रकाश बाट जोगाउनुपर्दछ । यो

खोपलाई +२ डिग्री देखि +८ डिग्री सेल्सियस बीचको तापक्रममा राख्नुपर्दछ ।

खोप दिने मात्रा र उमेर

यो ०.५ मि.ली. मात्र दिइन्छ । बच्चाको उमेर १२ महिना देखि २३ महिना सम्ममा एक पटक दिइन्छ ।

खोप तयार गर्ने बिधि

जे.ई. खोप पाउडरको रुपमा उपलब्ध हुने भएकोले यसलाई प्रयोग गर्नु अघि यसको घोलकसँग घोलेर

तयार पार्नु पर्दछ । जे.ई. खोपलाई घोल्दा जे.ई. खोपकै घोलक पुरै तानी घोल्नुपर्दछ । घोलक २.५

मि.ली.मा हुन्छ । यो खोप अन्य खोपको घोलक वा डिष्टिल्ड वाटरसँग घोल्नु हुँदैन । जे.ई. भ्याक्सिन

घोलेको १ घण्टापछि कुनै हालतमा पनि प्रयोग गर्नुहुँदैन । यसको लागि जेइ खोप घोल्ने बितिक्कै समय

लेख्नु पर्दछ । यसको घोलक घोल्नु अगाडि भ्याक्सिन र घोलकको तापक्रम समान हुनुपर्छ । यसको

लागि जे.ई.को घोलक पनि १ दिन अगाडि भ्याक्सिनसँगै राखी चिसो बनाउनुपर्दछ ।

खोप दिने स्थान

दायाँ तिघ्राको माथिल्लो बाहिरी भाग छाला र मासुको बीचमा

खोप दिने तरीका

यो खोप छाला र मासुको बीचमा दिइन्छ ।

खोप दिनु अगाडि बच्चालाई सही आसनमा राखी सूईलाई ४५ डिग्री कोणमा राखी छाला र मासुको बीचमा

-Subcutaneous_दिनुपर्दछ ।

जे.ई. खोप लगाएपछि हुनसक्ने असर

1. जे.ई. खोप लगाएपछि ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, रिंगटा लाग्ने र मांसपेशी दुख्ने जस्ता किसिमका

    असरहरु खोप लगाएका केहि जनालाई देखा पर्दछन् । यी धेरै जसो असरहरु केहि दिनसम्म मात्र

    रहन्छन् ।

जे.ई. खोप दिन नहुने अवस्थाहरुः

1. विगतमा जे.ई. खोप लिँदा गम्भीर खालको प्रतिकुल असर भएको पाइएमा ।

2.विगतमा खोपमा मिश्रित तत्वहरु जस्तै जिलाटिन र जेन्टामाइसिन, कानामाइसिन इत्यादि बिरुद्ध

    गम्भीर खालको प्रतिकूल असर भएको पाइएमा ।

3. एड्स रोगको लक्षण र चिन्हहरु देखिएका तथा प्रतिरक्षा शक्ति कमजोर भएका व्यक्तिहरुमा

4.उच्च तापक्रम (३८.५ डिग्री से.ग्रे.) भन्दा माथि ज्वरो पाइएमा खोप प्रयोग गर्नुहुदैन । तर ज्वरो कम हुने

    वित्तिकै खोप प्रयोगमा ल्याउन सकिनेछ ।

आमा/अभिभावकलाई सुझाब

जे.ई. खोप लगाएपछि ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, रिंगटा लाग्ने र मांसपेशी दुख्ने जस्ता किसिमका

असरहरु खोप लगाएका केहीमा मात्र देखा पर्नसक्दछ । जुन आफै हराएर जान्छ ।

याद गर्नुहोस् !

घोलेको १ घण्टा पश्चात् जे.ई. खोप प्रयोग गर्नु हुँदैन। त्यसको लागि घोलिएको प्रत्येक भाइलमा

खोलेको समय लेख्नु अनिवार्य छ । घोलेको १ घण्टा नभएपनि खोप सेसन सकिने बित्तिकै घोलेको खोप

फ्याँकिदिनुपर्दछ । घोलेको खोप अर्को सेसनमा कदापि प्रयोग गर्नु हुँदैन ।
  श्रोत : “खोप सेवा प्रदान गर्ने स्वास्थ्यकर्मीहरुको लागि तालिम तथा कार्य सञ्चालन पुस्तिका २०७०”